Từ giảng đường đến công trường
Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Văn Nam - Trưởng khoa Kỹ thuật Xây dựng - nhấn mạnh tính cấp thiết của chủ đề trong bối cảnh ngành xây dựng Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với hàng loạt dự án quy mô lớn, kỹ thuật thi công phức tạp.
"Chủ đề 'từ khoa học đến thực tiễn' được chọn để giải quyết khoảng cách giữa những tiêu chuẩn, quy phạm được giảng dạy trong nhà trường và thực tế áp dụng tại công trường - nơi thường bị chi phối bởi áp lực tiến độ, chi phí và đôi khi là sự chủ quan," TS. Nam chia sẻ.
Ông kỳ vọng hội thảo sẽ là một diễn đàn cởi mở, nơi các sinh viên - những kỹ sư tương lai - không chỉ lắng nghe mà còn chủ động đặt câu hỏi, tranh luận để trang bị "tư duy an toàn" (Safety Mindset) thực thụ.
Hội thảo được diễn ra với sự tham gia đông đảo của các chuyên gia và các sinh viên toàn khoa
An toàn là đầu tư, không phải chi phí
ThS. Trần Chí Công, Trưởng Ban Thanh tra nội bộ Công ty DECOFI, đã mở màn với báo cáo "An toàn lao động trong xây dựng, từ khoa học đến thực tiễn: Góc nhìn của người sử dụng lao động". Đây là luận điểm cốt lõi xuyên suốt bài trình bày của ông.
Với số liệu cụ thể, ThS. Công chỉ ra rằng:
- Chi phí cho một vụ tai nạn lao động nghiêm trọng (bao gồm chi phí trực tiếp: y tế, bồi thường; và chi phí gián tiếp: dự án đình trệ, phạt pháp lý, uy tín thương hiệu giảm sút) lớn hơn gấp nhiều lần so với chi phí đầu tư cho các hệ thống an toàn bài bản
- Trách nhiệm hình sự của người đứng đầu doanh nghiệp, chỉ huy trưởng khi để xảy ra tai nạn nghiêm trọng theo quy định pháp luật hiện hành
- Văn hóa an toàn tại DECOFI, nơi an toàn được coi là một giá trị đạo đức cốt lõi, là sự tôn trọng sinh mạng con người
"An toàn mang lại lợi nhuận (Safety pays) - đây không chỉ là khẩu hiệu mà là thực tế tại doanh nghiệp chúng tôi," ThS. Công nhấn mạnh.
ThS. Trần Chí Công trao đổi thông tin cùng sinh viên tại hội thảo
Hệ thống quản lý an toàn thực tiễn
ThS. Công giới thiệu các quy trình DECOFI đang áp dụng:
- Hệ thống "Giấy phép làm việc" (Permit to Work) cho các công việc rủi ro cao (làm việc trên cao, không gian hạn chế, việc nóng...)
- Quy trình "Phân tích An toàn Công việc" (Job Safety Analysis - JSA) bắt buộc trước mỗi đầu việc mới
- Các buổi "Họp an toàn đầu giờ" (Toolbox Meeting) hàng ngày
Ông thẳng thắn chỉ ra điều doanh nghiệp cần ở một kỹ sư mới ra trường: không chỉ là kiến thức chuyên môn, mà là khả năng nhận diện rủi ro, kỹ năng lập biện pháp thi công an toàn, và quan trọng nhất là dám nói "Không" hoặc "Dừng lại" (Stop Work Authority) khi phát hiện tình huống mất an toàn, bất kể áp lực tiến độ.
Kỹ sư - "Người gác đền" an toàn
Tiếp nối chương trình, ThS. Hồ Lê Phước Triển, Chỉ huy trưởng công trường Công ty TNHH TODA Việt Nam, đã mang đến "khói lửa" của công trường qua báo cáo "An toàn lao động trong xây dựng dưới góc nhìn của kỹ sư: Một số giải pháp quan trọng trong an toàn lao động trên toàn cầu".
Ông ví von người kỹ sư công trường, đặc biệt là Chỉ huy trưởng, như "người gác đền" đứng ở lằn ranh giữa áp lực tiến độ (từ Ban quản lý dự án) và thực tế thi công (từ tổ đội, công nhân). Quyết định của họ ảnh hưởng trực tiếp đến an nguy của hàng trăm con người.
Ba giải pháp toàn cầu đang áp dụng tại TODA
1. Safety in Design (SiD) - An toàn từ khâu Thiết kế
Nhiều rủi ro có thể được loại bỏ ngay từ bản vẽ. Ví dụ: thiết kế các hệ thống lan can, sàn thao tác cố định thay vì tạm bợ; ưu tiên cấu kiện bê tông đúc sẵn (precast) để giảm tối đa việc làm việc trên cao.
2. Behavior-Based Safety (BBS) - An toàn dựa trên hành vi
Thay vì chỉ phạt khi có lỗi, hệ thống này tập trung vào việc quan sát hành vi an toàn/không an toàn, phân tích gốc rễ (vì sao họ làm vậy? do vội, do lười, hay do không được huấn luyện?) và khen thưởng, khích lệ các hành vi tốt. Đây là cách thay đổi "văn hóa" từ bên trong.
3. Ứng dụng Công nghệ (Construction Tech)
TODA đang sử dụng flycam để kiểm tra các vị trí trên cao nguy hiểm, dùng VR/AR (thực tế ảo) để huấn luyện an toàn cho công nhân trước khi họ thực sự bước vào môi trường rủi ro.
Tương tác sôi nổi
Một trong những điểm nhấn của hội thảo là phần trao đổi, giải đáp thắc mắc. Sinh viên đã đặt ra nhiều câu hỏi thực tiễn về quản lý rủi ro từ nhà thầu phụ, cách cân bằng giữa nguồn lực hạn chế và yêu cầu an toàn, cũng như con đường phát triển nghề nghiệp trong lĩnh vực HSE.
Đặc biệt, câu hỏi về cách một kỹ sư trẻ mới ra trường có thể yêu cầu các công nhân lớn tuổi, nhiều kinh nghiệm tuân thủ an toàn đã nhận được câu trả lời chân thành từ ThS. Triển:
"Tôn trọng, giải thích thay vì ra lệnh, và làm gương. Bản thân bạn bước vào công trường là phải 100% tuân thủ PPE. Khi bạn nghiêm túc, họ sẽ nghiêm túc theo."
Thu hẹp khoảng cách từ khoa học đến thực tiễn
Trong phát biểu tổng kết, TS. Nguyễn Văn Nam đúc kết lại các điểm mấu chốt: "An toàn lao động không phải là một 'ưu tiên' (priority) - vì ưu tiên có thể thay đổi. An toàn phải là một 'giá trị cốt lõi' (core value) không bao giờ thay đổi của doanh nghiệp và của người kỹ sư."
Ông nhấn mạnh rằng hội thảo đã cho thấy rõ hai góc nhìn bổ trợ cho nhau: Góc nhìn của "người sử dụng lao động" cho thấy lợi ích kinh tế và tính pháp lý của việc đầu tư cho an toàn; và góc nhìn của "kỹ sư công trường" cho thấy thách thức thực tiễn và vai trò lãnh đạo an toàn của người kỹ sư.
Khoảng cách "từ khoa học đến thực tiễn" đang được thu hẹp bằng chính các giải pháp như SiD (An toàn từ thiết kế), BBS (An toàn dựa trên hành vi) và công nghệ - những nội dung rất khoa học được áp dụng vào thực tiễn.
TS. Nam kêu gọi các sinh viên hãy mang "tư duy an toàn" vào trong từng môn học, từng đồ án thiết kế của mình ngay từ hôm nay, luôn luôn ghi nhớ và thực hiện khẩu hiệu "an toàn là trên hết".
Hội thảo kết thúc lúc 21 giờ cùng ngày trong không khí cởi mở và sự hài lòng của các đại biểu cũng như sinh viên./.
